در ابتدای سر فصل پرطرفدار حسابرسی و حسابرسی اجتماعی لازم است مروری اندک بر مبحث مادر یا همان حسابرسی داشته باشیم ؛ در حقیقت حسابرسی عبارت است از مدیریت و نظارت بر درستی گزارشات مالی شرکت که مرحله به مرحله برای دستیابی به اهداف رو به جلو تلاش می کند. در قسمتی از حسابرسی رسیدگی توسط افراد ، تحت نظارت مدیرعامل و هیئت مدیره و یا کارشناسان رسمی مؤسسات خدمات مالی انجام می گیرد ولی در ماهیت حسابرسی تغییری ایجاد نمی کند. به طور خلاصه مراحل حسابرسی بدین شکل پیش می‌رود که ابتدا مدیریت شرکت گزارشات مالی و مدیریتی مربوط به قسمت حسابداری را تهیه و مدیران شرکت تایید می کنند که این گزارش بر اساس دستورالعمل های قانونی و استاندارد های گزارشگری مالی است. در این مرحله حسابرسان با شناخت تمامی مسائل اقتصادی و صنعتی در فعالیت های آن شرکت،شریک است و بررسی خود را شروع می کنند.
ارزیابی ، بررسی و آزمایش حسابرسان شامل فعالیت های مربوط به مدیریت تمام و کمال گزارشات مالی، مجموعه ریسک‌های تاثیر گذار در عملکرد مالی شرکت و همچنین اقدامات مربوط به کنترل داخلی است که شرکت برای کاهش ریسک ها در پیش گرفته است. در این مرحله حسابرسان بر مبنای شناسایی درست و به جهت ریسک ها و کنترل های صورت گرفته شواهد و اقدامات در جهت دقیق بودن گزارشات مالی را نیز بررسی می کنند. در ادامه حسابرسان در خصوص گزارشات مالی شرکت، به طور بی طرف و استاندارد اظهار نظر می کنند که آیا گردش نقدی و وضعیت مالی شرکت به درستی ذکر شده است یا خیر. همچنین این اظهار نظرات درصد تطابق گزارشات با استاندارد های گزارشگری مالی و قوانین شرکت را نیز تایید یا رد می کند که در پایان گزارش حسابرسی به دست سهامداران و اعضای شرکت می رسد.
با توجه به دانسته های پیشین خود باید بگوییم که در تعریف حسابرسی بیان شده است که درستی یا نادرستی صورت های مالی ثبت شده در واحد حسابداری توسط یک فرد مستقل، سنجیده شود. حسابرسی با نام های بازرسی، رسیدگی و ممیزی نیز شناخته می شود. در حقیقت حسابرسی به بیان ساده به معنی اظهار نظر دقیق و بی طرف در زمینه ارزیابی گزارشات مالی با هدف کشف تقلب یا اشتباه در سند حسابداری است. همه‌ی اسناد و صورت های مالی در مرحله رسیدگی مورد ارزیابی قرار می گیرند. بررسی اسناد مالی همراه با اظهار نظر حسابرس است. اظهار نظر حسابرس مقدار اتکا به صورت های مالی را تأیید یا رد می کند. بنابراین رشته پر طرفدار حسابرسی با هدف آموزش برای افرادی است که علاوه بر داشتن تسلط علمی با سیستم های مالی و حسابداری آشنا باشند و توانایی انجام فعالیت های صحیح و موشکافانه بر مبنای شواهد کافی را داشته باشند .
● مفاهیم حسابداری اجتماعی
اهدافی که حسابداری اجتماعی دارد و آن ها را در چارچوب تئوریک و اساسی دنبال می کند و در برابر مفاهيم، ديدگاه های عملی و كاربردی را ارائه می نمايد. همان گونه كه دریافتید و پیش تر هم اشاره شد يكی از هدف های مهم حسابداری اجتماعی، مشخص کردن و اندازه گيری منافع و هزينه های متحمل شده اجتماعی ، خالص مشاركت اجتماعی واحد تجاری است. سود حسابداری تنها قسمتی از اين مشاركت را متذکر می شود ، به این علت که فقط بر مبنای معاملات بازار، سازماندهی و به طور دقیق اندازه گیری شده و معاملات مختلف ديگری را كه به طور همزمان با معاملات اقتصادی به طور غیر رسمی یا غیر قانونی میان واحد تجاری و جامعه صورت گرفته است را ناديده می گیرد. به عنوان مثال بر اثر اقدام بانک در ایام تعطيل و بستن يكی از شعبه هايش در منطقه ای ناشناس و دور افتاده و كم رونق، قسمتی از جامعه از تسهيلات و خدمات کارآمد بانكی كه به راحتی در دسترس مردم بوده محروم شده و منجر به بيكاری و كم شدن موقعیت ها یا شرایط شغلی، افزايش هزينه رفت و آمد ساكنان و همچنین كارمندان شعبه قبلی تا شعبه جديد بانک ، كاهش ارزش املا‌ک و واحد های تجاری و ركود اقتصادی بيشتر آن منطقه خواهد شد.
در مقابل، اگر بانکی طی اقدامی هدفمند به توسعه شعبه هايش در محلات و مناطق کم جمعیت و دور افتاده ای که در بند فوق اشاره شد اقدام كند، به تدريج و با گذشت زمان منجر به رونق گرفتن آن منطقه و افزايش سودآوری بانک و جامعه خواهد شد. به اين دلایل، حسابداری بايد چنین معاملات غير تجاری را نيز همزمان با معاملات اقتصادی شناسايی و گزارش كند. بنابراين ضروری است مفاهيم اساسی ای از جمله معاملات اجتماعی، سود اجتماعی، اركان و ویژگی های اجتماعی، سرمايه اجتماعی و خالص دارایی های اجتماعی تعريف شود.
● حسابرسی اجتماعی چیست ؟
تاکنون به خلاصه ای از مفهوم و تعریف حسابرسی اجتماعی جهت مرور مطالب در ذن شما مخاطبان گرامی پرداخته اسم ؛ اما اکنون به موضوع اصلی این مطلب از سایت که در مورد حسابرسی اجتماعی یا به عبارتی ممیزی اجتماعی است می پردازیم . در حقیقت حسابرسی اجتماعی یا ممیزی اجتماعی به مدیریت ، بررسی و پیگیری رسمی روش ها، رویه ها و آیین نامه های عملکردی شرکت ها و همچنین در رابطه با مسئولیت اجتماعی آن ها می پردازد و تأثیر یک شرکت یا سازمان را بر عملکرد یا امورات جامعه سنجش و مورد ارزیابی و تحلیل قرار می دهد. همچنین حسابرسی اجتماعی به بررسی صحت و درستی این موضوع که یک شرکت چقدر به اهداف یا معیارهای مسئولیت اجتماعی خود دست می یابد هم خواهد پرداخت . حسابرسی اجتماعی این توانایی را دارد که به عنوان یک موضوع مهم مکانیزمی تعریف شود که به منظور درک، اندازه گیری، گزارش دهی و ارتقای عملکرد کلی اخلاقی یک سازمان مورد استفاده قرار گیرد و برای این هدف مشارکت ذی نفعان آن از جمله مشتریان، کارکنان، ارباب رجوع، فروشندگان، تامین کنندگان، سهام داران و جامعه بسیار مهم است.
ممیزی یا حسابرسی اجتماعی را می‌توان به عنوان فرآیندی کارآمد و مفید درک کرد که برای ارزیابی مشارکت یک نهاد در فعالیت های اجتماعی استفاده می شود. به عبارتی دیگر، هدف حسابرسی اجتماعی ارزیابی هر کدام از تأثیرات اجتماعی و همچنین محیطی یک سازمان ، نهاد یا مؤسسه بر جامعه است و ارائه دهندگان خدمات اجتماعی محلی را قادر می سازد تا از نیازهای جاری جامعه محلی خود مطلع شوند.با تلاش مستمر برای برآورده ساختن و فراتر رفتن از معیار های مسئولیت اجتماعی خود، شرکت ها می توانند درک عمومی را نسبت به برند خود، در طول گذر زمان بهبود دهند. حسابرسی اجتماعی به شرکت ها کمک می کند تا یک نسبت متعادلی بین سود و اخلاق برقرار کنند.
در حالت ایده‌آل، هدف شرکت ها ایجاد تعادل بین سودآوری و مسئولیت اجتماعی است. حسابرسی اجتماعی یک بررسی داخلی است که نشان می دهد چگونه یک تجارت خاص بر جامعه تأثیر می گذارد. ممیزی اجتماعی به شرکت ها کمک می کند تا مشخص کنند که آیا به اهداف خود دست می یابند یا نه. این نوع حسابرسی ممکن است شامل اهداف و معیارهای قابل اندازه گیری باشد. حسابرسی اجتماعی یکی از روش های کسب و کار و تجارت است که به شرکت ها و سازمان ها اجازه می دهد تا ببینند اقدامات و فعالیت های عملیاتی انجام شده نتیجه مثبت دارد یا منفی ، و آن اطلاعات را با تصویر عمومی و کلی شرکت مرتبط می کند.
● اهداف حسابرسی اجتماعی
تمام اهدافی که حسابرسی اجتماعی آن ها را دنبال می کند به سه دسته طبقه بندی می شوند که عبارت اند از :
اهداف اصلی :یکی از هدف های اصلی و اولیه حسابرسی اجتماعی را می توان به پرداخت سود در موعد مقرر و منصفانه به سهام داران و همچنین حقوق به کارگران و کارفرمایان اشاره کرد.که در راستای این اهداف نیز به ارائه معقول ترین و بهترین قیمت به خریداران و مشتریان و نیز ارتقای کسب و کارها می پردازند.
اهداف ثانویه :در این هدف غالباً به بررسی و ایجاد پاداش و تشویق برای کارکنان و افزایش امکانات رفاهی پرداخته می شود. از دیگر اهداف ممیزی اجتماعی می توان به رسیدگی و تقویت توسعه صنعت برای شرکت هایی که در آن حوزه فعالیت دارند اشاره کرد.
اهداف کلی: به پایان رسیدن فعالیت های نامرتب و کاهش یافتن شکاف های اجتماعی و اقتصادی از مجموعه اهداف کلی حسابرسی اجتماعی می باشد. همچنین برای بررسی تاثیرات و نتایج تجارت و عملیات تجاری بر جامعه استفاده از حسابرسی اجتماعی مناسب می باشد.
● نحوه انجام حسابرسی اجتماعی در نهادهای محلی چگونه است ؟
بعد از این که حسابرسی اجتماعی و اهداف آن را توضیح دادیم این کار را تعریف کردیم، باید دریابیم که این کار را به چه صورت انجام داد، برای دریافت این نکته ها تا پایان این مطلب از سایت با ما همراه باشید.
۱_ واضح بودن اهداف هر شرکت یا سازمان
در گام اول لازم است مشخص کنیم که کدام یک از اهداف بیان شده بیشتر برای نهاد محلی مهم است و محوریت کار را روی آن قرار می دهد. در این صورت داده های اطلاعاتی جمع آوری شده و بررسی شده دقیق تر پیش می روند و نتیجه به آنچه که مد نظر و خواسته افراد است، نزدیک تر می شود.
۲_ شناسایی ذی نفعان موجود در هر سازمان
هر سازمان و شرکت با اشخاصی در ارتباط است که به نحوی بهره و نفعی از یک نهاد می برند. همان گونه که قبل تر نیز در اهداف بیان شد؛ این افراد میبایست در هر شرکت بررسی و شناخته شوند و وظیفه و حق و حقوق آن ها به صراحت تبیین شود.
۳_ تعریف شاخص های عملکردی
بعد از این که افراد ذی نفع را معین کردیم و به صراحت تبیین کردیم، می توانیم به قسمت بعدی رجوع کنیم . در این مرحله شاخص های عملکردی را به دقت تبیین می کنیم و تلاش می کنیم تا موارد آن برای همه افراد قابل درک و قابل پذیرش باشد. لازم است برای جمع آوری این شاخص ها از خود ذی نفعان هم کمک بگیریم تا با دقت و توجه بیشتری انجام شود.
۴_برگزاری جلسات
پس از انجام مراحل گفته شده در متون پیشین در این مرحله شما می توانید جلساتی را به طور منظم و متداول برگزار کنید و راجع به اطلاعاتی که جمع آوری می کنید به بحث و بررسی بنشینید. در این مرحله امکان دارد بحث ها به درگیری نیز مبدل شوند و چالش ایجاد کنند. به همین علت میبایست دقت کامل را در این کار پیش ببریم و تلاش کنیم از نظرات تمام افراد استفاده کنیم.
۵_ پیگیری جلسات و رسیدن به تفاهم
در مرحله پنجم ، جلسات بحث بررسی را حتی الامکان باید تا جایی جلو برد و بعد از مدتی که معمولا بر اساس شرایط مشخص خواهد شد، افراد تلاش کنند تا بحث ها را به نقطه ای مطلوب برسانند و تفاهم های اولیه را بدست آورند. در این صورت است که تقریبا می توان به برگزاری این قبیل جلسات نیز خاتمه داد.
۶_ ایجاد گروهی از افراد محلی مورد اعتماد
این کار موردی بسیار مهم و مورد نیاز است، ممکن است نتایج و تفاهم های اتخاذ شده در جلسات درست و صحیح نباشند. بنابراین نیاز است تا افرادی بی طرف و مورد اعتماد در این باره به شور بنشینند و در فرصتی دیگر موارد بررسی شده را مورد بحث و تحلیل قرار دهند.
۷_ به اشتراک گذاشتن نکات مهم به دست آمده با ذی نفعان
به عنوان قسمت پایانی حسابرسی اجتماعی قادر هستیم ، نتایج به دست آمده را با ذی نفعان سازمان به اشتراک بگذاریم. این کار کمک می کند تا افراد احساس مسئولیت پذیری را در بطن خود ایجاد کنند و از طرفی شفافیت را بیشتر از قبل در کارها و فعالیت های خود لحاظ کنند. در کنار این کار باید گزارشی نیز به دست مراجع ذی صلاح برسد تا از عملکرد سازمان یا شرکت مطلع باشند و اسناد مکتوبی وجود داشته باشد.
● حسابداری اجتماعی از کجا نشات گرفته است ؟
این رویه از حسابداری در اواخر قرن بیستم شکل گرفته و فشارهای جنبش زیست محیطی در شرکت های بزرگ منجر شده حسابداری اجتماعی نیز به عنوان یک پدیده حسابداری رشد نماید. علاوه بر آن، این موضوع با نشات گیری از درخواست های دولت ها و افراد به واضحیت فعالیت های کسب و کار و آثار آن بر فعالیت های محیطی کمک می نماید. اهداف حسابداری اجتماعی این است که برای بهای تمام شده و مزایای فعالیت های شرکتی در ارتباط با جوامع و محیط ایجاد حساب نماید. احتمال داشته کسب و کاری نیز میزان تاثیرگذاری مشارکت اجتماعی و کمک به افراد نیازمند در مکان ها و مناطق تحت فعالیت خود را اندازه گیری نماید.
افزون بر آن یک شرکت توانسته نسبت به اندازه گیری مقدار تاثیرگذاری برنامه های استخدامی خود در یک محیط نماید و از تاثیر این برنامه بر روی نرخ بیکاری محیط آگاه گردد. در حقیقت می توان گفت که حسابداری اجتماعی شامل رفتار کسب و کار بوده که موجب فراهم شدن رفاه برای مردم خواهد شد. از این رو برای حسابداری اجتماعی از نام هایی مانند حسابداری اجتماعی و محیطی، گزارشگری اجتماعی شرکتی یا گزارشگری مسئولیت اجتماعی شرکتی نیز استفاده خواهد شد.
این مقاله توسط شرکت نرم افزاری آرپا تولید کننده نرم افزار های مالی، اداری، بازرگانی، فروشگاهی و… تهیه و تولید شده است.
