بدهی چیست ؟ مدیریت درست بدهی ها را بشناسید !
امروزه اغلب مردم با واژه بدهی و مصادیق آن آشنا هستند و در زندگی روزمره به دلیل غیر قابل پیش‌بینی بودن اتفاقات ناچار به گرفتن وجه نقد از دیگران هستند . در هر صورت تعهدات یک شرکت یا مؤسسه تحت عنوان بدهی های آن شناخته می شوند ، اما بدهی ها با توجه به تاریخ سر رسید شان طبقه بندی می شوند . در این میان باید نحوه درست مدیریت بدهی ها و نوعیت آن ها را فرا گیرید ، خصوصاً اگر صاحب یک کسب و کار یا یک شرکت بزرگ و پیشرفته هستید ، زیرا اطلاع داشتن از مباحث مالی می تواند به بهبود روند عملکرد آن ها کمک شایانی کند .
بدهی ، در حقیقت مبلغی است که شما از یک فرد حقیقی ، یک شرکت یا بانک دریافت می کنید و آن را به صورت نقد یا اقساط ماهیانه به طرف مقابل پرداخت می کنید . یا به عبارتی دیگر می توان گفت ،شما در ازای وجه نقد یا کالایی که دریافت می کنید متعهد هستید و مدتی بعد ( در زمان آینده ) ملزم هستید که آن پول یا کالا را بپردازید .
اکنون به معنا و مفهوم بدهی در زبان حسابداری می پردازیم ، بدهی عبارت است از تعهد انتقال منافع اقتصادی توسط واحد تجاری که ناشی از معاملات یا سایر رویدادهای مالی در گذشته است. تا اینجا به مفهوم مختصری از بدهی پرداختیم در ادامه به طبقه بندی بدهی ها و مدیریت صحیح آن‌ها خواهیم پرداخت ،این مقاله توسط شرکت نرم افزاری آرپا تولید کننده نرم افزار حسابداری و مالی تهیه شده است و تا پایان با ما همراه باشید.
در حسابداری بدهی ها با دو مورد مهم و اساسی روبرو خواهیم بود :
۱_ شناسایی بدهی ها
۲_ اندازه گیری بدهی ها
برای انجام محاسبات دقیق بدهی و شناخت آن ، ابتدا لازم است آن مورد بدهی در تاریخی انجام شود که آن بدهی اتفاق می افتد . رویدادی که یک بدهی را بوجود می آورد ، معمولاً بیانگر تاریخی است که متعهد به آن موجودیت ( وجه نقد) می رسد . با این حال زمان شناسایی بدهی همیشه به صورت واضح معین نمی باشد و درباره آسیب رساندن به دیگران ، وارد کردن خسارت به افراد جامعه ، برآورد و تعیین وجه نهایی بدهی به تصمیم دادگاه بستگی دارد .
بدهی های جاری در مقایسه با بدهی های بلند مدت تحت تأثیر عملیات شرکت یا مؤسسه هستند ، به این علت که بدهی های جاری بیان کننده ادعایی نسبت به منابع جاری هستند که این منابع در روزمره در عملیات ها مورد استفاده قرار می گیرند . این ادعا ها از ادعاهایی که سر رسید آن در سال های آتی (آینده) است . همانند اوراق قرضه تفاوت دارد . این تفاوت در طبقه بندی بدهی ها به عنوان بدهی های جاری یا غیر جاری مهم می باشد .
در برخی موارد اندازه گیری بدهی ها با مشکلاتی مواجه است ، معادله ای که بدهی ها را بوجود می آورد معمولاً بر اساس اندازه گیری آن فراهم می آورد . این معادلات به واحد هایی از بدهکار و بستانکار از بدهی ها سرانجام می یابند . قسمت بدهکار این معادلات در اکثر مواقع معمولاً گزینه ای برای اندازه گیری بدهی مربوطه را بوجود می آورد .
انواع بدهی ها
بدهی ها مطابق استاندارد های پذیرفته شده حسابداری به دو دسته ، بدهی های جاری و بدهی های غیر جاری طبقه بندی می شوند . بدهی های جاری در تایم کمتری نسبت به بدهی های غیر جاری باید تسویه شوند . بدهی ها در زمان افزایش باید در قسمت بستانکار(سمت چپ) حساب ثبت شوند و بدهی ها در زمان کاهش در قسمت بدهکار (سمت راست) حساب ثبت می شوند.
۱_ بدهی های جاری :
حساب های پرداختنی تجاری، با خرید کالا و دریافت خدمات به صورت نسیه بوجود می آیند . از مهم ترین پوئن های مثبت حساب های پرداختنی تجاری این است که شرکت یا سازمان در ازای کالای خریداری شده ، اسناد مربوط به بدهی مانند چک یا سفته به فروشنده ارائه می دهند. این مورد از بدهی ها را بدهی های دفتری می نامند . چرا که تنها در دفاتر و اسناد حسابداری خریدار و فروشنده ثبت می شوند. از دیگر ویژگی های مهم حساب های پرداختنی تجاری، این است که این بدهی ها در مدت زمان یک سال از تاریخ ترازنامه تسویه خواهند شد. بنابراین در گروه بدهی های جاری نمایش داده می شوند .
در شرکت ها دسته ای از تعهدات وجود دارند که در مقابل آن یک سند بدهی به فرد بستانکار ارائه می دهند ، در شمار اسناد پرداختنی ثبت می شوند. بنا به دلایلی اگر این سند بدهی در مقابل خرید کالا یا دریافت هر گونه خدمات صادر شده باشد ، اسناد پرداختنی تجاری گفته می شود . در زمانی که یک سند بدهی ، در مدت زمان یکسال از تاریخ ترازنامه سر رسید شود در طبقه بدهی های جاری قرار می گیرند . تفاوتی که اسناد پرداختنی و حساب های پرداختنی دارند این است که اسناد پرداختنی برای بستانکار شدن ، دارای ضامن قوی تری بر مبنای وصول مطالبات هستند . از این جهت، در معادلات تجاری از اسناد بدهی نسبت به حساب های دفتری متداول تر هستند.
تفاوت عمده اسناد پرداختنی با حساب های پرداختنی در آن ها این است که معمولاً حساب‌های پرداختنی در مدت زمان کمتری تسویه می شود و از اسناد پرداختنی برای معاملات با سررسید طولانی تر استفاده می شود .
شرکت های بازرگانی در روند فرآیند های تجاری با دو مورد از مالیات روبرو هستند ، مالیات و عوارض بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد . اکثر کالا هایی که تهیه می کنیم ، شامل مالیات و عوارض بر ارزش افزوده هستند . فروشندگان با دریافت نمایندگی از سازمان امور مالیاتی ، مالیات و عوارض بر ارزش افزوده را از تمامی خریداران دریافت می نمایند و به شکل دوره های ماهیانه فصلی یا سالیانه به حساب سازمان واریز می کنند . اکثر حسابداران مبلغ دریافتی بابت مالیات و عوارض بر ارزش افزوده را تحت عنوان مالیات بر ارزش افزوده پرداختنی ثبت می نمایند.
در شرکت های بیمه هنگام انعقاد قرار داد های پوشش بیمه ای ، مبلغ حق بیمه را از تمامی مشتریان خود دریافت می نمایند همچنین در شرکت های خدمات مسافربری مبلغ بلیط های خود را مدت زمانی پیش از ارائه خدمات پرواز از مشتریان دریافت می نمایند. این شرکت ها از روش این نوع معاملات ، پیش دریافت درآمد کسب کرده اند .
پیش دریافت درآمد ، بیانگر درآمد هایی است که مبلغ مربوط به آن ها دریافت شده، اما کالا یا خدمتی به افراد و مشتریان ارائه نشده است . در این نوع معاملات فرآیند کسب درآمد به تکامل نرسیده است ، شرکت ها مبلغ دریافتی را به عنوان یک بدهی در حسابی تحت عنوان پیش دریافت درآمد ثبت می کنند . هنگامی که کالا یا خدمات مربوط به وجه دریافت شده به مشتریان ارائه شد، حساب پیش دریافت درآمد از دفاتر خارج شده و حساب درآمد شناسایی خواهد شد.
- حصه جاری بدهی‌های بلند مدت
همان طور که می دانید ، بدهی هایی که در مدت زمان یک سال بعد از تاریخ ترازنامه تسویه شوند ، لازم است در قسمت بدهی های جاری ، قرار بگیرند و گزارش شوند . بنابراین ، آن قسمت از بدهی های بلند مدتی که در دوره مالی آتی سر رسید خواهند شد ، در تاریخ ترازنامه باید به عنوان بدهی های جاری دسته بندی شوند .
۲_ بدهی های غیر جاری ( بدهی های بلند مدت )
- حساب ها و اسناد پرداختنی بلند مدت
بدهی های غیر جاری ، در زمره بدهی هایی قرار دارند که تاریخ پرداخت آن‌ها بیشتر از یک سال می باشد . با استناد به این نکته که تفکیک بدهی ها از نظر مدت زمان سررسید جهت پرداخت آن، سررسید پرداخت حساب‌ها و اسناد پرداختنی بلند مدت، بیش تر از یک سال و یک دوره مالی است.
جدا کردن بدهی ها با استناد به مدت زمان سررسید آن ها دارای اهمیت زیادی برای مالکان مؤسسه دارد. چرا که آن ها را نسبت به مدت زمان پرداخت این نوع بدهی های غیر جاری مطلع می کند. این کار سبب آمادگی بیشتر برای پرداخت در موعد مقرر این گونه بدهی ها توسط مالکان مؤسسه می شود. از طرفی سبب شفافیت و اعتبار مالی مؤسسه می شود تا بتوانند در آینده از اعتبار کسب شده به خوبی دوباره استفاده کنند.
وام ها و تسهیلات مالی که از طرف بانک ها دریافت می شود، در شرایطی که سررسید پرداخت آن‌ها بیش تر از یک سال باشد در طبقه بندی تسهیلات مالی بلند مدت جای می گیرد. در شرایطی که به طور مثال وامی به مبلغ شصت میلیون ریال با بازپرداخت چهار ساله دریافت نماید، ده میلیون ریال آن که به باز پرداخت سال اول مربوط می باشد در طبقه بندی بدهی های جاری است. که عنوان حصه جاری یا حصه کوتاه مدت تسهیلات دریافتی نامیده می شود. این تسهیلات در طبقه بندی بدهی های جاری جای میگیرد. مابقی که باید طی سه سال آینده بازپرداخت شود در طبقه‌بندی بدهی های غیر جاری قرار میگیرد. تسهیلات مالی بلند مدت با عنوان حصه بلند مدت تسهیلات دریافتی طبقه بندی می شوند.
- ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان
بر اساس قانون کار ماده 24، کارفرما موظف است در زمان اتمام قرارداد کاری بین کارگر و کارفرما، در شرایطی که کارگر یک سال یا بیشتر نسبت به کار مشغول باشد، کارفرما باید در مقابل هر سال سابقه کاری، یک ماه آخرین حقوق و مزایا را به عنوان مزایای پایان کار به کارگر پرداخت نماید.
اگر هر ماه وجهی از حقوق و دستمزد کارکنان یا کارگران با کسب رضایت از آن ها کم شود و پرداخت وام به آن ها انجام گیرد، این مبالغ کسر شده به عنوان پس انداز کارکنان می باشد. این نوع پس‌‌انداز در طبقه‌بندی بدهی های غیر جاری یا بدهی های بلند مدت قرار می گیرد.
هدف از مدیریت صحیح دارایی ها و بدهی‌ها (مدیریت ترازنامه) حداکثر سازی ثروت های کلان سهامداران می باشد. حداکثر سازی ثروت کلان سهامداران با توجه به دو عامل ریسک و بازده قرار میگیرد. با مدیریت بهینه ترازنامه و اقلام آن سود را حداکثر و انواع ریسک های آن را تا حد ممکن و از این طریق ثروت سهامداران می توان حداکثر کرد.
مدیریت درست بدهی ها علاوه بر افزایش رشد شرکت منجر به افزایش رضایت مندی طرف حساب ها نیز می شود . در این سری از مقالات سایت سعی نموده ایم تا انواع بدهی ها را در قالب مدیریتی بررسی نموده تا به بهره وری کاری شما کمک شایانی شود.
