در زمان گذشته و قدیم الایام افراد با قوانین و مفاهیم علوم مختلف آشنایی نداشتند و اغلب معاملات شان در قالب داد و ستد کالا و یا مبادله یک جنس با پول بود ، کم کم با ایجاد و تأسیس دارالفنون و سواد آموزی ، علم گسترش یافت و مردم به دنبال علم و دانشی فراتر رفتند . با گذشت زمان و پیدایش نخبگان و دانشمندان شرکت های کوچک برای رفع نیاز های بشر تأسیس شد و به دنبال آن سازمان های مختلف با رویکرد های جدید و پیشرفته ایجاد شدند . در این مطلب از سایت به مبحث حسابداری شرکت های تعاونی و موارد مربوط به آن پرداخته ایم ، خواهشمندیم تا پایان مطلب با ما همراه باشید .
اگر بخواهیم یک مفهوم ساده و در عین حال عمومی برای شرکت های تعاونی بیان کنیم باید گفت که ، شرکت تعاونی شرکتی است که از شراکت افراد مختلف اعم از افراد حقیقی و حقوقی در جهت بر طرف نمودن نیازمندی های یکسان و بهتر شدن اوضاع و شرایط اقتصادی ، اجتماعی ، مالی و … اعضا تشکیل میشود . همان گونه که واضح است ، هدف اصلی و بنیادی شرکت تعاونی کسب سود و منفعت مالی نیست ، بلکه رفع نیازهای مشترک از عموم مردم ، هدف و دلیل اصلی تشکیل این نوع شرکت ها می باشد. بر مبنای استناد به قوانین رسمی کشور، تعداد اعضای شریک در یک شرکت تعاونی نبایستی کمتر از 7 نفر باشد. شرکت های تعاونی ، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57 و قرار گرفتن در شرایط ویژه تحت تأثیر یکسری ارزش های فرهنگی و معنوی انقلاب، ایجاد شرکت های تعاونی با استقبال پر شور مردم قرار گرفت. همچنین ، ایجاد و تأسیس شرکت هایی با عنوان تعاونی یکی از اقدامات و فعالیت های خیرخواهانه ای است که افراد نیکوکار جهت ایجاد رفاه مردم جامعه و کمک به اشخاص کار جو ، اقدام به انجام آن می نمایند.
با توجه به مطالب فوق الذکر ، دریافتید که شرکت ها با تنوع و تعداد بسیار زیادی در کشور به فعالیت اشتغال دارند که هر کدام از آن ها آپشن ها و پوئن های مخصوص به خود را دارند . هر شرکتی که در ابتدا ایجاد می شود و سپس شروع به فعالیت می کند ، هدف کسب سود و منفعت را در اولین گام خود نهاده است . به همین دلیل لازم است از دیدگاه مسائل مالی و اقتصادی از وضوح و شفافیت مالی برخوردار باشد . شرکت ها در بدو شروع فعالیت به بخش های متعددی تقسیم می شوند از جمله بخش حسابداری ، تولید ، مدیریت ، کارگزینی و غیره که هر کدام از این بخش ها امورات مخصوص به خود را دارد و فقط از وظایفی که در محدوده اصلی آن بخش است پیروی می کند ، در نهایت مجموع این بخش ها با یکدیگر فعالیت اصلی و مهم شرکت یا سازمان را تشکیل می دهد .
اکنون شرکت های مختلف محاسبات حسابداری شان را به روش های مختلفی انجام می دهند ، اما به طور کلی تهیه صورت گردش و جریان وجوه نقد ، استخراج ، تحلیل و مدیریت اطلاعات و رویداد های مالی شرکت یا سازمان ، تهیه بیلان ( ترازنامه ) و صورت سود و زیان و همچنین انجام سایر فعالیت ها مثل آماده سازی صورت های مالی تلفیقی از جمله مواردی است که در حسابداری شرکت ها قابل انجام می باشد .
شرکت تعاونی ، به شرکتی گفته می شود که میان افراد حقیقی و جهت انجام فعالیت در اموراتی که مربوط به تولید و توزیع، برای اهداف و موارد درج شده در قانون بخش تعاونی به منظور افزایش توان مالی افراد و بهتر شدن شرایط اقتصادی و اجتماعی اعضا ، از راه مشارکت و همکاری آن‌ها با رعایت قانون مزبور تشکیل می شود ، شرکت تعاونی می باشد. ماده 193 عنوان کرده است که شرکت های فعال در حوزه تعاونی اعم از تولید یا مصرف امکان دارد بر اساس دستورالعمل های شرکت سهامی یا بر اساس مجموعه قوانین ویژه ای که با تراز بودن همه شریکان ترتیب داده شده باشد تشکیل بشود. در صورتی که از ماده فوق مستفاد می شود ، شرکت تعاونی علاوه بر تأسیس و ایجاد در قالب شرکت سهامی این قابلیت را دارد که بر اساس قوانین خاصی با موافقت و رضایت شرکا تشکیل و ترتیب یابد.
شرکت تعاونی نوعی از انواع شرکت ها است که با هدف کاهش فقر، برآوردن نیازها و فراهم کردن شرایط و امکانات در جهت اشتغال زایی و بهبود شرایط مالی و اقتصادی مشترکین به وسیله خود یاری و کمک متقابل و بر مبنای قوانین قانون تجارت تشکیل می شود. با استناد به ماده ۸ قانون تجارت، فقط اشخاص حقیقی به مشارکت در شرکت های تعاونی مجاز هستند. همچنین در تابلوها ، تراکت ها و سر برگ های شرکت تعاونی، باید حتماً تیتر و عنوان تعاونی وجود داشته باشد.
در کل ماهیت شرکت های تعاونی تجاری نیست ، به این دليل که هدف از تشکیل این نوع شرکت ها برطرف نمودن نیازهای همسان اعضای شرکت است نه کسب سود. از طرفی دیگر این شرکت ها در ماده ۲۰ قانون تجارت، به عنوان شرکت های تجاری آورده شده اند ، بنابراین تاجر هستند و برای در دست گرفتن و مدیریت بهتر مسائل و امور مالی خود از اصول حسابداری شرکت های تعاونی استفاده می کنند. در این گونه شرکت ها تمام یا حداقل ۵۱% سرمایه شرکت از طریق اعضا و شرکا فراهم می شود . همچنین وزارتخانه ها ، سازمان ها و شرکت های دولتی قادر هستند برای اجرای بند ٢ اصل ٤٣ قانون اساسی از طریق اعطای تسهیلات بدون بهره یا از طریق مشارکت، مضاربه و مساقات و .. در جمع آوری و فراهم کردن و سپس افزایش سرمایه شرکت های تعاونی کمک کنند. در کل شرکت های تعاونی با هدف رسیدن به جایگاهی که در ماده ١ قانون تجارت بخش تعاون بیان شده است ، تشکیل شده و قادر هستند تمامی فعالیت های خود را آغاز کنند.
-
ارکان شرکت تعاونی و نحوه اداره آن
ارکان شرکت تعاونی عبارت اند از :
- مجمع عمومی : یک مجمع عمومی از راه تجمیع تمامی اعضا، شرکا یا نمایندگان شرکت ایجاد می شود. به دو شکل مجمع عمومی عادی و فوق‌العاده منعقد می گردد. وظایف و تکالیف مجمع عمومی عادی ، به نحوه انتخاب هیئت مدیره و بازرس، رسیدگی و تحلیل ترازنامه و گزارش های مالی شرکت و همچنین تصویب بودجه اقتصادی و معین نمودن سیاست های کلی شرکت اشاره کرد. از طرفی دیگر اتخاذ تصمیمات مهم در مورد اضافه یا کسر سرمایه اولیه شرکت و همچنین تصمیم گیری و قضاوت در مورد نحوه انحلال شرکت از اختیارات و قابلیت های مجمع فوق‌العاده شمرده میشود.
- هیئت مدیره : یکی از ارکان مهم و حیاتی شرکت های تعاونی هیئت مدیره آن می باشد. هیئت مدیره شرکت تعاونی حداقل ۳ عضو و حداکثر ۷ نفر عضو دارند و از میان شرکاء شرکت انتخاب می شوند. اعضای هیئت مدیره مسئولیت اداره امور کلی شرکت تعاونی را عهده دار هستند. همچنین وظایفی از جمله اجرای اساسنامه قانونی شرکت، گرفتن تصمیمات مهم، تهیه صورت ها و گزارش های مالی برای ارائه به مجمع عمومی و غیره بر عهده هیئت مدیره شرکت می باشد.
- بازرس شرکت : بازرس شرکت های تعاونی به وسیله مجمع عمومی عادی انتخاب می شود. فرد بازرس شرکت مسئول بررسی و نظارت بر عملکرد هیئت مدیره، شرکا و اجرای تصمیم های گرفته شده در مجمع است. همچنین توجه داشته باشید که بازرس شرکت باید از روند چگونگی تهیه گزارش ها و صورت های مالی شرکت اطمینان حاصل کند و سپس گزارش خود را به مجمع عمومی ارائه و تسلیم نماید.
-
شرکت تعاونی چه نوع شرکتی است ؟
با استناد بر موارد مهم و قوانین شرکت های تعاونی و اهدافی که از منظر قانونی دارا هستند همراه با موقعیت و جایگاه ویژه ای که در اقتصاد مملکت دارند و همچنین با توجه به ماده ۲ قانون بخش تعاونی که معین می نماید : شرکت هایی که با انجام تمامی مقررات اين قانون تأسیس و به ثبت برسند تعاونی شمرده می‌شوند . در تعريف شرکت های تعاونی باید این چنین گفت : شرکت تعاونی شرکتی است که میان افراد حقیقی جهت فعالیت در امور مربوط به توليد و توزيع در جهت اهداف مطرح در قانون بخش تعاونی با دور نگری در بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی و اعضا به وسیله همکاری و مشارکت مساعی آن ها با رعايت مقررات قانون مزبور تشکيل می شود. در اين تعريف چند نکته مورد توجه قرار گرفته که به صورت خلاصه به گزیده ای از آن ها اشاره می کنیم :
- تنها اشخاص حقیقی قادر هستند عضو شرکت شوند.
- شرکت تعاونی تنها در امور مربوط به توليد و توزيع می‌توانند فعاليت کنند.
- شرکت های تعاونی فقط با هدف دست یابی به اهداف مخصوصی که در ماده 1 قانون بخش تعاون آمده می توانند ایجاد شده و فعاليت نمايند.
- نحوه فعاليت در شرکت های تعاونی توليد و توزيع همکاری و شریک شدن مساعی است و به طريق دیگر نمی توانند فعاليت نمايند.
- رعايت و انجام دقیق مقررات قانونی بخش تعاون در تشکيل و فعاليت شرکت های مذکور ضروری است.
این مقاله توسط شرکت نرم افزاری آرپا(تولید کننده نرم افزار های یکپارچه مالی اداری و بازرگانی) تهیه شده است.
