همانطور که یک حسابدار باید در مورد تمام شاخه های حسابداری اطلاعات داشته باشد، در این سری از مقالات سایت به حسابداری اجتماعی پرداخته ایم که اگر در تعاملات روزمره با آن برخورد داشتید پیش زمینه ای از آن در ذهنتان پدید آید تا با ابهام و سردرگمی روبرو نشوید .از شما دعوت میکنیم مقاله حسابداری چیست را نیز مطالعه کنید.
حسابداری اجتماعی
حسابداری اجتماعی ، به عنوان قسمتی از رشته بزرگ حسابداری در میان عموم مردم و مشاغل کاربرد دارد . این شاخه از حسابداری در رشد و پیشرفت یک کسب و کار بر جامعه بررسی های لازم را انجام می دهد . در این آیتم از حسابداری به دارایی های متفاوتی که در حسابداری های مالی و پولی وجود دارد، نمی پردازد بلکه فوکوس اصلی و اولیه این آیتم از حسابداری بر روری واکنش ها و فعالیت های مربوط به کسب و کار است.
زمان کشف و پیدایش حسابداری اجتماعی به اواخر قرن ۲۰ بر میگردد و ارتقاء آن در میان مالکین و شرکت ها به عنوان شاخه ای از رشته حسابداری از تأثیر های زیست محیطی مربوط به شرکت های بزرگ، تقاضای مردم و دولت، مبتنی بر شفاف سازی رویکرد ها و تأثیرات آن بر محیط، نشات می گیرد . به عبارتی دیگر ، حسابداری اجتماعی تمام رفتارهای کاری را در خود حفظ می کند تا در تأمین رفاه مردم و اجتماع سهیم باشد . به این گروه از حسابداران در علم حسابداری ، حسابداری محیطی و اجتماعی، گزارشگر اجتماعی، مسئولیت اجتماعی گفته می شود.
در حیطه فعالیتی و عملی ، حسابداری اجتماعی به صورت یک فرایند است که تمام بخش ها و نهاد های اقتصادی و شرکت ها می توانند انجام دهند ( و تنها به مشاغل و فعالیت های سود ده اختصاص ندارد) دولت، کسب و کارهای غیر انتفاعی و سازمان های خیریه هم در زمره این نوع از حسابداری به شمار می روند.
بر اساس مفهموم متفاوتی که گروه ملی حسابداران ایالات متحده، حسابداری اجتماعی عبارت است از ، شناسایی محاسبه نظارت و گزارش گیری از تأثیرات مهم اقتصادی و فعالیت های اجتماعی یک مؤسسه بر روی جامعه . پس ، روشن و ساده است که حسابداری اجتماعی با انجام گزارش گیری داخلی (درون سازمانی) و خارجی (برون سازمانی) از فعالیت ها و عملکرد سازمان های تجاری، و سود و هزینه هایی که برای جامعه به دنبال دارد ، هم به صورت کیفی و هم کمی، سر و کار دارد.
مزایای حسابداری اجتماعی
بنگاه های تجاری تعهدات اجتماعی خود را در موعد مقرر انجام داده و در مورد آنها به عضو های مجموعه، دولت و اقشار جامعه اطلاعاتی ارائه می کنند تا در دیدگاه اشخاص تصویر و باوری صحیح نسبت به شرکت یا سازمان صورت بگیرد. انجام این عمل منجر به این می شود که انتقادات و تبلیغات مغرضانه از سوی رسانه های متقاضی و سازمان هایی که به صورت داوطلبانه و اجتماعی بر علیه شرکت ایراد می شوند تعدیل و در شرایطی خنثی شوند ، به مالک امکان را می دهد تا سیاست ها و برنامه‌های درستی بگیرند.
با کمک این شاخه از حسابداری ، یعنی حسابداری اجتماعی شرکت های تجاری قابلیت این را دارند تا ثابت کنند که از دیدگاه فرهنگ اخلاقی و تخریب محیط زیست، فعالیت های غیر اخلاقی یا خلاف عرف و مسائل اجتماعی مرتکب نشده اند به عنوان سندی بر معهودات اجتماعی عمل می کند ، انگیزه و شور و شوق کارمندان را افزایش می دهد.
حسابداری اجتماعی ، از دیدگاه مجموعه های متحرک در زمینه منافع گروهی ، سازمان‌های اجتماعی، سرمایه گذاران و دولت ها بسیار مهم و ضروری است ، تصور و پیش زمینه مردم از یک شرکت یا برند را ارتقا می دهد. به وسیله حسابداری اجتماعی، مدیریت توانایی این را دارد که بازخورد مناسبی از سیاست هایی که در مورد رفاه اجتماعی گرفته شده دریافت کند ، به کمک پشتیبانی بهتر از مشتریان، به بازاریابی و فروش بیشتر کمک می‌کند.
ماهيت حسابداری اجتماعی
حسابداری اجتماعی، بر روی اندازه گيری و گزارش صحیح معاملات و رویداد های اقتصادی و مالی واحد های تجاری معاملات اجتماعی ، واحدهای تجاری با مصادیق مربوطه اش را ناديده می گيرد. بهره مندی و استفاده از امکانات و منابع اجتماعی منجر به بوجود آمدن معاملات اجتماعی ، هزينه های اجتماعی که به مفهوم کسر منابع اجتماعی و منافع اجتماعی به معنی رشد و بهتر شدن منابع اجتماعی است. یکی از اهداف نهایی در شاخه حسابداری اجتماعی اندازه گيری و گزارشگری اين منابع هزينه ها و منافع اجتماعی است.
بررسی اجزای حسابداری اجتماعی
در شرایطی که قصد تجزیه و تحلیل و تشریح نحوه اجرای حسابداری اجتماعی داشته باشیم، لازم است نسبت به فرآيند معاملات اجتماعی و اجزای سازنده آن اقدام شود . پیاده سازی حسابداری اجتماعی دارای شرایطی است که بايد با توجه به اين مبانی تشكيل دهنده و نقش و اهميت آنها صورت گيرد.
فرآيند انجام معاملات اجتماعی به صورت عوامل زير می باشد:
۱_ عوامل اجتماعی متاثر در انواع معاملات اجتماعی . عوامل اجتماعی شامل همه مردم، كاركنان، سرمايه گذاران و حتی جوانان هستند.
2- تأثير انجام فعالیت های واحد تجاری بر اركان و عوامل اجتماعی. اين اثرات امکان دارد به دلیل پيشرفت و رشد تكنولوژی توليد كه اركان اجتماعی (مصرف كنندگان) را تأمین می کند ، توليد و ارائه محصولات و خدمات عالی با ارائه قيمتی مناسب باشد. بهبود و ساخت و ساز محیط زیست، كيفيت مطلوب اداره منابع انسانی و پیشرفت سطح معاش و رفاه اجتماعی، نمونه ديگری از تاثير عملكرد واحد تجاری بر اركان و عوامل اجتماعی است.
در روند تأمین عوامل اجرای حسابداری اجتماعی و ثبت گزارشگری معاملات اجتماعی، ارکان بالا میبایست مد نظر گرفته شوند؛ به عبارتی متفاوت بايد بدانيم كه در صورت وقوع و عقد هر معامله ای در طرف مقابل واحد تجاری، گروه های مختلف اجتماعی هستند كه بايد هر کدام جداگانه ، شناسايی شده و تاثيرات فعالیت های واحد تجاری بر اين گروه های اجتماعی به نسبت هر گروه اجتماعی شناسايی و اندازه گيری شوند. از اين راه ، هزينه ها و منافع اجتماعی نيز به تفکیک مشخص و قيمت گذاری می شوند .
سیستم حسابداری مسئولیت های اجتماعی دارای چه مفروضاتی است ؟
در رشته حسابداری اجتماعی ، سیستم انجام و واگذاری مسئولیت های اجتماعی به صورت کلی از چهار فرض اساسی و مهم تشکیل می شود که به شرح متن زیر می باشد :
واحد های تجاری از منظر دیدگاه کلی در مقابل جامعه اطراف خود دارای تعهداتی هستند که میبایست نسبت به انجام نکات عملی و رعایت مصادیق آن ها تلاش کنید و مسلط باشید.
با استناد به اینکه در کشور به کمبود منابع اقتصادی اجتماع دچار هستیم ، در این شرایط باید تا حد ممکن از آن ها بیشترین و بهترین استفاده صورت بگیرد که در پایان منافع و موقعیت های بهینه اجتماعی حاصل شده از مصرف آن ها از هزینه های اجتماعی بیشتر گردد.
کالاهایی که قبلاً به صورت رایگان تحت اختیار اشخاص قرار داده می شد ، اما در حال حاضر میبایست هزینه ای در ازای آن ها پرداخت و تقبل شود . در قالب یک مثال در شرایط استفاده از آب و هوای تمیز معمولاً به هزینه های زیادی برای پیاده سازی قوانین مربوط به کنترل آلودگی محیط زیست و عملیات خود پالایی نیاز می باشد، بنابراین هر سازمان تجاری برای استفاده از منابع لازم است در ازای آن منافع هزینه هایی را برای اجتماع متحمل شوند .
این مبحث به عنوان یکی از حقوق طبیعی افراد به شمار می رود که هر جامعه ای باید اطلاعات جامعی از مقدار تعهدات اجتماعی، واحد تجاری نسبت به خود و همچنین مقدار انجام شده آن ها داشته و برای رسیدن به این آگاهی به اصول و مبانی گزارشگری حسابداری نیاز خواهد داشت .
اهداف حسابداری اجتماعی چیست ؟
از سری اهداف تاثیر گذار در شاخه حسابداری اجتماعی، سنجش و اطلاع رسانی به اقشار جامعه و مردم درباره کار های رفاه اجتماعی انجام شده به وسیله شرکت یا سازمان و تأثیرات آن بر روی جامعه است. سود و منافع حسابداری تنها بخشی از این مشارکت را متذکر می شود ، زیرا تنها مطابق معاملات بازار، اندازه گیری شده و معاملاتی را که به شکل یکسان با معاملات اقتصادی میان واحد تجاری و جامعه صورت گرفته را مد نظر نگرفته است.
در حقیقت اهداف حسابداری اجتماعی به شرح زیر هستند :
الف ) تولید و پخش محصولات و کالاهایی که در نهایت منجر به خدمات پر منفعت برای جامعه هستند ، به این معنا که مدیریت و مالک واحد تجاری میبایست با استناد به میزان انتفاع یا زیان تحمیل شده بر جامعه به هرگونه سرمایه گذاری اقدام کند و توزیع عادلانه امکانات اقتصادی ، اجتماعی یا سیاسی میان مجموعه های اجتماعی ، به عبارتی دیگر بررسی می شود که آیا در اثر معاملات اجتماعی واحد تجاری، کل مجموعه های اجتماعی به صورت یکسان سود یا هزینه را متحمل شده اند یا توزیع نا عادلانه بوده است.
به عنوان مثال ، اگر سازمان آموزش و پرورش مدرسه ای در یکی از مناطق دور افتاده را تا ابد تعطیل کند، قسمتی از افراد جامعه از آموزش و سواد که جزء حقوق تمام مردم بوده محروم می شوند و این موضوع منجر به وقوع بی نظمی، افزایش هزینه رفت و آمد فرزندان و همچنین کارمندان آموزش و پروش تا مدرسه جدید ، کاهش ارزش املاک و واحدهای تجاری و رکود اقتصادی بیشتر آن منطقه می شود. در ازای آن ، اگر آموزش و پروش به تناسب تراکم جمعیت در چنین مناطقی اقدام به احداث و تأمین امکانات آموزشی نماید، کم کم و به مرور زمان باعث رونق گرفتن منطقه و سرانجام باعث افزایش سواد و فرهنگ مردم آن منطقه که بخشی از جامعه اند، خواهد شد.
در واقع کشورهای پیشرفته و گسترده مسئله مسئولیت شرکت ها در قبال جامعه تبدیل به یک دغدغه بزرگ شده است. مشکلات اقتصادی سال 2008 معین کرد که ارتقاء و پیشرفت مثبت مالی اکثراً از شرکت های بزرگ نتوانست حاصل مثبتی در تأمین رفاه اجتماعی داشته باشد، هرچند به دیدگاه افراد بزرگ، ریشه و مبدأ این اختلاف به دهه 1970 بر می گردد. اغلب از بررسی ها و مطالعات گذشته نشان دهنده نا برابری های اجتماعی هستند که از سیستم های اقتصادی آغاز می شوند .این مقاله توسط شرکت نرم افزاری آرپا تولید کننده نرم افزار حسابداری و مالی تهیه شده است.
