شخصیت های حقیقی و حقوقی ، جزو واژگان پرکاربرد و با اهمیت در علم حسابداری، می باشند. شخصیت حقیقی ، همانگونه که از نامش پیداست به اشخاصی گفته می شود که یک شخصیت مستقل و خارج از سازمان داشته باشند . ویژگی های شخصیت حقیقی در حسابداری کاملاً واضح است ، قوه عقل و منطق دارند و مانند دیگر افراد در جامعه مشغول زندگی هستند اما شخصیت حقوقی ، به مجموعه ای از افراد گفته می شود که در تشکیل، شرکت یا سازمان را نقش دارند . در حقیقت شخصیت حقوقی مانند ، اداره جات ، بانک ها ، شرکت های مختلف ، موسسات مالی و غیره . در این مطلب از سایت به صورت تخصصی به ماهیت ، تفاوت ها و توضیحات تخصصی در مورد شخصیت حقیقی و حقوقی پرداخته ایم ، تا پایان با ما همراه باشید .
-
اشخاص حقیقی چه کسانی هستند ؟
با استناد به متن مقدمه ، شخص حقیقی به اشخاص زنده در یک جامعه یا کشور گفته می شود که مهم ترین ویژگی بارز آنان داشتن شخصیتی که قادر است تفکر کند و قوه عقل و منطق داشته باشد. در حقیقت ، هر فرد موجود در جامعه که به فعالیت و امور انسانی مشغول است ، یک شخص حقیقی اطلاق می شود . که این شخص حقیقی در برابر دیگران تکالیف و حقوقی معین دارد.
حقیقی بودن یک فرد ارتباطی به سن و سال آن ندارد که آیا کوچک است یا بزرگ ؛ بلکه در هر سنی از حقوق و تکالیف مخصوصی در مقابل جامعه و دیگر هم نوعان خود برخوردار است که میبایست به صورت مستقیم یا غیر مستقیم انجام دهد. ممکن است در اینجای مطلب یک ابهام در ذهن تان ایجاد شود که آیا حقیقی بودن فردی به زمان محدود است یا خیر؟ در پاسخ این سوال باید ذکر شود که ، حقیقی بودن فرد با به دنیا آمدن او شروع و تا زمانی که زنده است و قابلیت حیات دارد ، ادامه دارد . اما با فوت و از دنیا رفتن فرد ، تمام میشود . بنابراین می‌توان این برداشت را حاصل نمود که یک فرد ( موجود زنده ، انسان ) تا زمانی که در قید حیات است و در جامعه کنش ها ، عوامل و رفتار انسانی دارد و به وظایف و امورات خود عمل می‌کند دارای شخصیت حقیقی است و با مرگ او همه ی این حقوق نیز به پایان می رسند و از بین می روند.
-
اشخاص حقوقی چه کسانی هستند ؟
اشخاص حقوقی بنا به ماهیتی که دارند ، در کتب ، مصادیق علمی و زمینه های گوناگون تعاریف زیادی از آن به عمل آمده است و همچنین برای آن ویژگی متعددی ذکر شده است اما اگر به دنبال یک مفهوم دقیق و جامع هستید این متن را به خاطر بسپارید ، به سازمان‌ها ، وزارت خانه ها و مؤسسات گوناگون که اغلب فعالیت های آنان تجاری و غیر تجاری هستند اشخاص حقوقی نامیده می شوند .
در اکثر نقاط و ایالت های مختلف ، برای هر شرکت، سازمان یا مؤسسه ای یک شخص حقوقی جهت مبنای انجام عملیات روزمره قرار می دهند ، تا بتوانند برای آن مجموعه وظایف و حقوقی تعیین کنند. مبحثی که در این قسمت از مطلب لازم است به آن توجه و دقت کافی داشته باشید این است که ، شخصیت حقوقی شرکت از شخصیت حقیقی مالکان شرکت جدا است و باهم یکی نیستند. مستقل بودن این دو شخصیت متفاوت در شرکت ها و سازمان های سهامی بسیار مشخص تر از شرکت های متوسط و کوچک است. پیشرفت علوم مختلف محاسباتی و به روز شدن جامعه ، شکل گیری و ایجاد سازمان های مختلف را به دنبال داشت ، همین امر موجب شده تا قانون یک شخصیت جداگانه برای شرکت ها متصور شود تا حقوق صاحبان و سهام داران آن محفوظ بماند و بتوانند در کنار یکدیگر فعالیت کنند .
در کتب و مقالات حقوقی داخلی، شخصیت ها یا اشخاص حقوقی، به دو دسته طبقه بندی شده اند که عبارت اند از :
۱_ شخصیت حقوقی حقوق عمومی
۲_ شخصیت حقوقی خصوصی : شخصیت حقوقی خصوصی شامل شرکت های تجاری، ارگان ها و مؤسسات غیر تجاری می باشند که در متن ذیل معرفی می گردند .
شرکت های تجاری به عنوان قراردادی هستند که بین دو یا چند شخص عقد می شوند که بر اساس آن ها هر کدام از افراد شریک آورده ای ( اعم از نقدی یا غیر نقدی ) را با خود به شرکت می آورند. با این توصیف که مالکیت هر کدام از شرکا نسبت به آورده اش منحل شده و آورده ها به مالکیت شخصیت حقوقی شرکت در می آید و سود و زیان آن نیز به نسبت مساوی و معین میان افراد شریک یا شرکا تقسیم می شود .
قانون تجارت ایران در ماده 20، شرکت های تجاری را به 7 بخش تقسیم نموده است:
۱_ شرکت های سهامی عام و شرکت های سهامی خاص
۲_ شرکت های تضامنی
۳_ شرکت هایی با داشتن مسئولیت محدود
۴_ شرکت های مختلط غیر سهامی
۵_ شرکت های مختلط سهامی
۶_ شرکت های نسبی
۷_ شرکت های تعاونی تولید ، توزیع و مصرف
مؤسسات غیر تجاری به موسساتی اطلاق می شود که فعالیت های تجاری انجام نمی دهند. بر اساس استناد به ماده 1 آیین نامه اصلاحی ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری، یعنی موسساتی که با هدف مقاصد غیر تجاری از جمله فعالیت های علمی، ادبی، خیریه و امثال آن ها تشکیل می شوند و شریکان آن ها امکان دارد هدف انتفاع داشته و یا نداشته باشند.
موسساتی که هدف و نیت شان کسب منافع و تقسیم آن میان شرکا نباشد، اصطلاحاً موسسات غیرانتفاعی نامیده می شوند.
موسساتی که هدف و نیت شان کسب منافع مادی و تقسیم منافع مزبور میان شرکای خود یا دیگر افراد باشد.
-
حسابداری اشخاص حقیقی و حقوقی
در مطالب پیشین مفصل در مورد حسابداری چیست و جزئیات مربوط به آن مذکور شده ایم ، اما جهت یاد آوری مجدداً ذکر خواهیم کرد ، حسابداری سیستمی است که با جمع آوری و فراهم کردن اطلاعات و مستندات لازم و قابل اکتفا در زمینه های مختلف کمک می کند تا اشخاص حقیقی و حقوقی، سرمایه گذاران، مدیران و غیره درباره موضوعات مختلف اقتصادی بهتر بتوانند تصمیم بگیرند.
به عبارتی دیگر ، حسابداری جهت پاسخگویی و رفع نیاز های عملیاتی و محاسباتی شرکت ها و مشاغل مختلف مالی به وجود آمده است به همین علت است که با گذشت زمان و گسترش یافتن فعالیت ها و مسائل اقتصادی و پیچیدگی آن، روش ها ، قوانین و دستورالعمل های حسابداری جهت رفع این نیازهای اطلاعاتی، رشد و تکامل یافته است ، چون اشخاص حقیقی و حقوقی برای تصمیم گیری و قضاوت در مورد توزیع مناسب منابع مالی نیاز به اطلاعات و گزارش هایی قابل اتکا و بدون خطا دارند که این اطلاعات را به کمک افراد حسابدار و تیم متخصص حسابداری می‌توانند به دست آورند . و اطلاعات اخذ شده را مبنای انجام فعالیت ها و امورات خود قرار دهند .
-
شباهت های اشخاص حقیقی و حقوقی :
هر فرد حقیقی و زنده ای ، دارای یک نام و نام خانوادگی است . شخص حقوقی هم از این قاعده مستثنا نیست و باید نام و برند ثبت شده شخصی داشته باشد تا بتواند در انجام فعالیت های قانونی ، انجام معاملات و ارتباط با سایر شرکت ها مشارکت داشته باشد. یک فرد حقیقی دارای جا ، مکان و جایگاه معین و قابل رؤیتی است تا هنگامی که دیگران با او کار داشته باشد بتوانند به محل زندگی اش مراجعه کند. اشخاص حقوقی هم مانند اشخاص حقیقی، میبایست دارای اقامتگاه و محلی مخصوص برای شرکت باشند تا نامه های قضایی، اوراق، بخشنامه ها و ابلاغ های دولتی و قانونی ، مالیات و غیره به آدرس ذکر شده ارسال شود. همان گونه که هر فرد حقیقی باید به حقوق و تکالیف متعهد خود عمل کند، شخص حقوقی هم باید به وظایف قانونی خود نسبت به چک های صادر شده ، تعهدات مکتوب و مذکور مالی و سایر تکالیف قانونی عمل کرده . به عنوان مثال شخص حقوقی موظف به پرداخت مالیات به اداره امور مالیاتی می باشد .
- تفاوت های اشخاص حقیقی و حقوقی :
اشخاص حقیقی ، موجودات زنده ای هستند که وجود فیزیکی و حقیقی دارند و قابل رؤیت و مشاهده هستند ؛ ولی در مقابل اشخاص حقوقی وجود فیزیکی ندارند و فرضی و اعتباری هستند. شخصیت افراد حقیقی با به دنیا آمدن شروع می شود و با مرگ پایان می یابد اما اشخاص حقوقی با قرارداد بین افراد حقوقی ایجاد شده و بعد از پایان قرارداد، منحل شدن یا ورشکستگی، عمرشان خاتمه می یابد .
این مقاله توسط شرکت نرم افزاری آرپا(تولید کننده نرم افزار حسابداری، بازرگانی، تولیدی، فروشگاهی و..) تهیه شده است.
