رشته ای از حدود 30000 حرف ژنتیکی تمام چیزی است که برای شروع کابوس کووید-19 لازم بود، که احتمالاً تعداد تلفات آن بیش از 20 میلیون نفر است. اینکه این داستان دقیقاً چگونه شروع شد، مورد بحث و مناقشه قرار گرفته است. بسیاری فکر می کنند که پیدایش کووید-19 یک بیماری مشترک بین انسان و دام بوده است، چون بسیاری از پاتوژن های جدید از حیوانات وحشی هستند، زیرا شبیه گروهی از کروناویروس های موجود در خفاش ها است. برخی دیگر به مهندسی پرشور ویروس کرونا در آزمایشگاه‌های سراسر جهان، به ویژه در ووهان، شهری که اولین بار ویروس در آن شناسایی شد، اشاره کرده‌اند.
در فوریه 2021، تیمی از دانشمندان که توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای بازدید از ووهان گرد هم آمدند، نشت آزمایشگاهی را بسیار بعید اعلام کردند. با این حال، این نتیجه‌گیری متعاقباً توسط رئیس سازمان جهانی بهداشت به چالش کشیده شد و او گفت که رد این نظریه کمی زود است. به نظر می رسد دو نشریه اخیر، منشا طبیعی مرتبط با “بازار فروش حیوانات زنده” در ووهان را تقویت کرده اند.
این بازارها حیوانات زنده را به فروش می‌رسانند که اغلب در شرایط بد نگهداری می‌شوند و به عنوان مکان‌هایی شناخته می‌شوند که پاتوژن‌های جدید از حیوانی به انسان دیگر منتقل می شود. موارد اولیه کووید-19 در اطراف این بازار جمع شده است. اما منتقدان مخالفت می‌کنند که داده‌های گمشده زیادی در مورد روزهای اولیه همه‌گیری وجود دارد که ممکن است این پرتره نادرست باشد.
ایده مخالف نشت از آزمایشگاه غیرقابل قبول است. فرار تصادفی ویروس ها از آزمایشگاه ها رایج تر از آن چیزی است که بسیاری از مردم تصور می کنند. تصور می شود که اپیدمی آنفولانزا در سال 1977 از این طریق شروع شده باشد. اما یک ویروس فراری به معنای یک ویروس مهندسی شده نیست. آزمایشگاه‌های ویروس‌شناسی نیز مملو از انواع غیرمهندسی هستند. تحقیقاتی مانند آنچه در ووهان انجام شد، راه‌های زیادی برای نشت ویروس ارائه می‌دهد.
به عنوان مثال، محققی در یک بازدید از حیات وحش می‌توانست ویروس را همراه خود به طبیعت و سپس به ووهان بیاورد و بنابراین آن را به دیگران در آنجا پخش کند. یا ممکن است فردی در خود آزمایشگاه به ویروسی آلوده شده باشد. اما برخی استدلال می‌کنند که sars-cov-2 می‌توانست در آزمایشگاهی از ویروس‌های دیگری که قبلاً در دسترس بودند جمع‌آوری شده باشد و سپس به بیرون نشت کند.
در این جدال، تحلیلی از یک منبع بعیدی به دست آمده است. الکس واشبرن یک زیست شناس ریاضی است که در استارتاپ Selva مشغول کار است، یک استارتاپ کوچک در زمینه علوم میکروبیوم مستقر در نیویورک را اداره می کند. او در گذشته به عنوان محقق در دانشگاه ایالتی مونتانا روی مدل سازی ویروس شناسی کار کرده است. برای این مطالعه، دکتر واشبرن با دو دانشمند دیگر همکاری کرد. یکی آنتونیوس واندونگن، دانشیار فارماکولوژی در دانشگاه دوک، در کارولینای شمالی است. دیگری، والنتین بروتل، ایمونولوژیست مولکولی در دانشگاه وورزبورگ آلمان است. دکتر واشبرن و دکتر فان دنگن از طرفداران فعال تحقیق در مورد نظریه نشت آزمایشگاهی بوده اند.
آنها با این فرض شروع می‌کنند که ساخت ژنومی به اندازه ژنوم SARS-CoV-2 به معنای ترکیب قطعات کوتاه‌تر ویروس‌های موجود با هم است.
این سه نفر ادعای خود را بر اساس روش جدیدی برای تشخیص ویروس‌های مهندسی شده آزمایشگاهی می‌دانند. تجزیه و تحلیل آنها، که در 20 اکتبر در سرور مقالات پیش چاپ bioRxiv منتشر شده است، نشان می دهد که ویروس sars-cov-2 دارای برخی ویژگی های ژنومی است که به گفته آنها اگر ویروس توسط نوعی مهندسی ژنتیک که با ترکیب چند توالی ساخته شده باشد. با بررسی این که چه تعداد از این محل‌های ترکیب احتمالی sars-cov-2 دارد و اندازه نسبی این قطعات، آنها سعی می‌کنند میزان شباهت این ویروس به ویروس‌های موجود در طبیعت را ارزیابی کنند.آنها از این فرض شروع می‌کنند که ایجاد ژنومی به اندازه ژنوم sars-cov-2 به معنای ترکیب قطعات کوتاه‌تر ویروس‌های موجود با هم است.
آنها می گویند که برای مجموعه ژنوم کروناویروس یک آرایش ایده آل استفاده از بین پنج تا هشت قطعه است که همگی کمتر از 8000 حرف هستند. چنین قطعاتی با استفاده از آنزیم های محدود کننده ایجاد می شوند. اینها قیچی های مولکولی هستند که مواد ژنومی را در توالی خاصی از حروف ژنتیکی برش می دهند. اگر یک ژنوم چنین مکان‌های محدودیتی در مکان‌های مناسب نداشته باشد، محققان معمولاً مکان‌های جدیدی را وارد توالی می‌کنند.
آنها استدلال می کنند که توزیع مکان های محدود کننده برای دو آنزیم محدود کننده محبوب BsaI و BsmBI در ژنوم sars-cov-2 “غیر عادی” است. و طول طولانی‌ترین قطعه بسیار کوتاه‌تر از چیزی است که انتظار می‌رود. آنها با گرفتن 70 ژنوم متفاوت کروناویروس (بدون احتساب sars-cov-2) و قطعه قطعه کردن آنها با 214 آنزیم محدود کننده رایج، این موضوع را تعیین کردند. از مجموعه به‌دست‌آمده، آنها توانستند طول قطعات مورد انتظار را هنگام برش‌خوردن کروناویروس‌ها به تعداد متفاوتی از قطعات بررسی کنند.
فرانسوا بالو، استاد زیست‌شناسی سیستم‌های محاسباتی در دانشگاه کالج لندن، گفت که نتایج را جالب می‌داند. «بر خلاف بسیاری از همکارانم، من نتوانستم هیچ نقص مهلکی را در استدلال و روش تشخیص دهم. توزیع سایت های محدودیت BsaI/BsmBI در sars-cov-2 غیر معمول است. دکتر بالوکس گفت که اینها باید با حسن نیت ارزیابی شوند. اما ادوارد هولمز، زیست شناس تکاملی و ویروس شناس در دانشگاه سیدنی، گفت که هر یک از ویژگی های شناسایی شده توسط این مقاله طبیعی است و قبلاً در سایر ویروس های خفاش یافت شده است. اگر کسی یک ویروس را مهندسی می کرد، بدون شک ویروس های جدیدی را معرفی می کرد. او افزود: «تعداد زیادی از دلایل فنی وجود دارد که چرا این یک کاملا پوچ است.»
سیلوستر ماریلونت، کارشناس زیست شناسی مصنوعی در موسسه بیوشیمی گیاهی لایبنیتز در آلمان، موافقت کرد که تعداد و توزیع این مکان‌های محدود کاملا تصادفی به نظر نمی‌رسند و تعداد جهش‌های خاموش یافت شده در این مکان‌ها نشان می‌دهد که سارس -cov-2 ممکن است مهندسی شده باشد. (جهش‌های بی‌صدا نتیجه مهندسینی است که می‌خواهند بدون ایجاد تغییراتی در پروتئین‌های کدگذاری‌شده توسط آن توالی، تغییراتی در دنباله‌ای از مواد ژنتیکی ایجاد کنند.) اما دکتر ماریلونت همچنین گفت که استدلال‌هایی علیه این فرضیه وجود دارد. یکی از آنها طول کوچک یکی از شش قطعه است، چیزی که “به نظر من منطقی نیست”.
نکته دیگری که دکتر ماریلونت به آن اشاره می کند این است که لازم نیست مکان های محدودیت در سکانس نهایی وجود داشته باشند. “چرا افراد سایت هایی را در ژنوم معرفی می کنند و آن را ترک می کنند، در حالی که به آن نیازی نیست؟” او تعجب کرد. استدلال های قبلی در حمایت از احتمال نشت آزمایشگاهی تاکید کرده اند که ویروس دستکاری شده نیازی به چنین نشانه هایی ندارد. با این حال، جاستین کینی، پروفسور آزمایشگاه Cold Spring Harbor در نیویورک، گفت که محققان قبلاً کروناویروس‌هایی ایجاد کرده‌اند و چنین مکان‌هایی را در ژنوم باقی گذاشته‌اند. او گفت که امضای ژنتیکی نشان‌دهنده یک ویروس آماده برای آزمایش‌های بیشتر است و گفت که باید جدی گرفته شود، اما هشدار داد که این مقاله به بررسی دقیق همتایان نیاز دارد.
اریک ون نیم‌وگن، از دانشگاه بازل، می‌گوید تنها تکه‌های کوچکی از اطلاعات وجود دارد و «به سختی می‌توان چیزی قطعی از آن استخراج کرد». او می‌افزاید: «به‌هیچ‌وجه نمی‌توان رد کرد که چنین مجموعه‌ای از مکان‌ها ممکن است تصادفی رخ داده باشد». نویسندگان مقاله اذعان دارند که این مورد است. کریستین اندرسن، استاد ایمونولوژی و میکروبیولوژی، در موسسه تحقیقاتی اسکریپس در لا جولا، کالیفرنیا، این الگو را در توییتر به عنوان “صدای تصادفی” توصیف کرد.
هر گونه نتیجه گیری مبنی بر اینکه sars-cov-2 مهندسی شده است به شدت مورد مناقشه قرار خواهد گرفت. چین منشاء این ویروس از یک آزمایشگاه چینی را انکار می‌کند و خواستار تحقیقات در مورد اینکه آیا ممکن است منشا آن در آمریکا باشد، شده است. دکتر Washburne و همکارانش می گویند پیش بینی های آنها قابل آزمایش است. اگر ژنوم اجدادی سارس-کوو-2 در طبیعت با مکان‌های محدودکننده مشابه یا متوسط پیدا شود، احتمال اینکه این الگو به طور تصادفی تکامل یافته باشد را افزایش می‌دهد.
هر نتیجه ای که به طور گسترده تایید شود مبنی بر اینکه ویروس به صورت مهندسی ژنتیکی شده است، پیامدهای عمیقی، هم سیاسی و هم علمی خواهد داشت. این امر رفتار دولت چین را در روزهای اولیه شیوع بیماری، به ویژه بی میلی آن برای به اشتراک گذاشتن داده های اپیدمیولوژیک از آن روزها، به تصویر می کشد. این همچنین سؤالاتی را در مورد اینکه چه چیزی، چه زمانی و توسط چه کسی در مورد فرار احتمالی تصادفی یک ویروس مهندسی شده شناخته شده است، ایجاد می کند. در حال حاضر، این اولین پیش نویس علم است، و باید به این صورت در نظر گرفته شود. اما بازرسان در حال حاضر مشغول به کار هستند.
منبع economist
